‘Woord vooraf’
in: Piet Otto en Peter Bak, Over de dijk. Een beeldimpressie van Langedijk 1900-1970) (Noord-Scharwoude 2002)

Dit boek gaat over een ruim zeven kilometer lange dijk die – met een bocht – van zuid naar noord loopt. De dijk draagt vier namen: Dijk, Dorpsstraat, Luizeknip en Ambachtsdijk. Vier dorpen worden door die lange dijk aaneengeregen: Broek op Langedijk, Zuid-Scharwoude, Noord-Scharwoude en Oudkarspel. Vier dorpen, geflankeerd door twee grachten, de Voorburggracht en de Achterburggracht, omgeven door ‘duizend eilanden’, een ‘rijk’ van akkers en akkertjes, sloten en slootjes, dat zijn weerga niet kende.
    Kende – want het is verleden tijd. Met de herverkaveling van begin jaren zeventig werd het kleurrijke mozaïek van land en water herverkaveld tot een aaneengesloten land- en tuinbouwgebied. Het kwam de bedrijfsvoering ten goede, maar het ging veel Langedijkers aan het hart. Ook de Voorburggracht werd gedempt; de karakteristieke bruggetjes naar de huizen verdwenen. Langedijk veranderde ingrijpend, ook door de oost- en westwaartse nieuwbouw die afbreuk deed aan de zo kenmerkende lintbebouwing.    

De herverkaveling vormt in cultuur-historisch en landschappelijk opzicht een duidelijke waterscheiding. De 231 foto’s die dit boek telt, stammen uit de tijd van voor die scheiding. Stap-voor-stap als het ware, foto-voor-foto, lopen we door de Langedijk: van zuid naar noord, van Broek op Langedijk tot Oudkarspel, van 1900 tot 1970. Een historische voettocht over de straatklinkers van de Dijk, de Dorpsstraat, de Luizeknip en de Ambachtsdijk, een tocht langs het water en de bruggetjes van de evenwijdig lopende Voorburggracht. Dit pad wordt nu en dan verlaten, in oostelijke en westelijke richting, maar telkens keren we terug naar de lange dijk die de vier dorpen verbindt.
     De foto’s laten zien dat veel water is gedempt en menig huis gesloopt. Toch is ook veel hetzelfde gebleven. Het omspannende ‘Rijk der Duizend Eilanden’ is weliswaar verzonken, de Voorburggracht van water tot asfalt geworden, maar lopend over die ruim zeven kilometer lange dijk, kijkend naar de huizen, is er genoeg van het Langedijker verleden terug te zien. Voorgevels als stille, maar toch ook ‘sprekende’ getuigen van een tijd die is geweest maar voortleeft op foto’s. Bij de oudere generatie zullen de foto’s herinneringen oproepen – goede herinneringen, misschien ook wel minder goede. Voor de jongere generatie is dit boek mogelijk een eerste kennismaking met een tijd die zij slechts kennen van horen en zeggen.

Voor dit boek is, behalve van de collectie van samensteller Piet Otto, ook dankbaar gebruik gemaakt van de ansichtenverzameling van Jan Visser. Veel dank gaat ook uit naar Cor Oudendijk, die belangrijke informatie wist te verschaffen over foto’s van beide Scharwoudes en Oudkarspel. Piet Otto en Peter Bak verzorgden de foto-onderschriften. Peter Bak schreef het ‘Woord vooraf’.

De uitgave van het boek werd mogelijk gemaakt door Otto’s Kantoorcentrum.

Piet Otto en Peter Bak
Broek op Langedijk – Sint-Pancras
Juli 2002