|
Met een onrustig gevoel reed ik begin maart van dit jaar naar de voorzitter van de voormalige Europese Werkgroep, professor Alting von Geusau. Gerichte vragen kon ik niet stellen. Verkennend voorwerk in boeken en op internet had nauwelijks iets opgeleverd. Gelukkig bleek Alting von Geusau een goed verteller. Ook bezat hij twee mappen met documenten over de Werkgroep. Hoe groot de waarde ervan was voor de bezoekende historicus had Von Geusau niet helemaal in de gaten. Doodgemoedereerd maakte hij tegen het einde van het gesprek aanstalte de beide mappen weer in verzekerde bewaring te stellen, zeggend: ‘Aan die oude papieren zult u toch weinig meer hebben’.
Er bleken nog veel méér van die oude papieren bewaard te zijn gebleven: het complete secretariaatsarchief van de Werkgroep. Brieven, notulen, projectverslagen – noem maar op. Het archief is in 1968, na de opheffing van de Groep, door de laatste secretaris-generaal, Martin Dyas, naar kasteel Drakensteyn overgebracht. Wie weet, schreef Dyas toen aan prinses Beatrix, voelt een van ons zich na pensionering nog eens geroepen de geschiedenis van de Werkgroep te schrijven.
Die taak viel uiteindelijk toe aan een buitenstaander, ook iemand van een andere generatie. Ik ben van ’63, het jaar waarin de Europese Werkgroep naam maakte met de wederopbouw van het Iraanse dorp Dousadj. De Dousadj-actie werd op 9 november afgesloten, op 21 november ben ik geboren, een
Op die leeftijd maakte ik in korte
broek en met voetbal de straten van Sint-Pancras nog onveilig
dag later werd John F. Kennedy vermoord.
Werkgroep, geschiedschrijver en inspirator verenigd in dertien dagen. Want Kennedy had jongeren wereldwijd hoop gegeven.
Oorlog, onderdrukking en hongersnood moesten uit de wereld worden geholpen;
het Peace Corps werd opgericht. Jonge Amerikanen werden opgeroepen vrijwilligerswerk
te verrichten in onderontwikkelde landen.Kennedy en het Peace Corps waren lichtbakens voor de Europese Werkgroep. Niet vragen wat Europa voor jou kan doen, maar wat jij voor Europa kan doen. De handen ineen, samen werken aan projecten in onderontwikkelde gebieden.
En er is gewerkt. Dertig jongeren bouwen een dorp in Iran op, veertig verpleegsters werken er in klinieken en ziekenhuizen, en het door de Werkgroep opgezette landbouwontwikkelingsprogramma geldt als baanbrekend. Het uitvoerend comité van de Werkgroep zat evenmin stil: een groep bevlogen bright young people, onder de bezielende leiding van prinses Beatrix, de meesten midden twintig. Op die leeftijd maakte ik in korte broek en met voetbal de straten van Sint-Pancras nog onveilig, maar deze jongeren runnen een Europese Werkgroep en brengen een miljoen gulden voor Dousadj bij elkaar.
Het verhaal van deze jongeren is het verhaal van idealisme dat bergen kan verzetten, maar geen garantie is voor succes, van hoge verwachtingen en diepe teleurstellingen, van succesvolle vrijwilligersprojecten die echter nauwelijks tot versterking van het ‘Europa-gevoel’ leidden. Géén succesverhaal dus, maar ook geen mislukking. Want is iets niet pas écht mislukt als je het niet eens hebt geprobeerd? Het is een bewógen verhaal, in de dubbele betekenis van het woord: betrokken en enerverend.
Dit verhaal werd geschreven op het Noordeinde in Sint-Pancras, het wordt vandaag gepresenteerd op het Noordeinde in Den Haag. De cirkel is rond, het boek is af, en het is me een grote eer dat ik het nu mag aanbieden aan Hare Majesteit de Koningin.
> Andere tijden 24 februari 2004
> Tekst van het boek
> Bespreking van het boek in NRC Handelsblad
> Bespreking van het boek in de Volkskrant
> Radio-interview
> ND: ‘Koningin: inspiratie belangrijk’
> ND: ‘Europa moest niet enkel een idee blijven’
> Engelse vertaling: Young, inspired and committed